“สมุนไพร” ใช้เป็นยามามากกว่า 3,000 ปี การนำสมุนไพรมาใช้ในการบรรเทาและรักษาโรค ร่วมด้วยกับการนวดและปรับวิธีการรับประทานอาหารและความเป็นอยู่
ซึ่งเรียกการรักษาแบบนี้ว่าการรักษาแบบองค์รวม คนอีกเป็นจำนวนมากยังคงต้องอาศัยยาสมุนไพรแผนโบราณเพื่อรักโรคษากันอยู่ ยาสมุนไพรจึงมีบทบาทสำคัญเพราะ
ถือเป็นภูมิปัญญาประจำชาติ และเป็นอีกทางเลือกหนึ่งให้กับผู้ป่วยที่ยาแผนปัจจุบันไม่สามารถทำให้อาการของคนเหล่านั้นดีขึ้นได้ และผลข้างเคียงที่พึงจะได้รับก็คือ
ความเสี่ยงต่อตับและไตในระยะยาว
1.ยาแผนโบราณ
ส่วนใหญ่จะมีผลข้างเคียงและอันตรายน้อยกว่ายาแผนปัจจุบัน เพราะทำขึ้นจากธรรมชาติ สกัดจากพืช สัตว์ และแร่ธาตุ ไม่มีตัวยาที่สังเคราะห์ขึ้นจากสารเคมี
อาการข้างเคียงก็น้อยกว่า การแพ้ยาก็น้อยกว่าการรักษาด้วยยาแผนโบราณเปรียบเสมือนการทานอาหารจากธรรมชาติเป็นเครื่องเทศปรุงผสมอาหารประจำวันที่คนไทย
เรานิยมทานกันอยู่แล้ว แต่ถ้าเป็นโรคฉุกเฉินโรคติดเชื้อโรคที่มีอาการรุนแรงแบบเฉียบพลัน บาดทะยัก โรคพิษสุนัขบ้า ประสบอุบัติเหตุ ฯลฯ หมอปัจจุบันและยาแผนปัจจุบัน
ควรเป็นทางเลือกที่เหมาะสมกว่า
2.ยาสมุนไพร
ตามพระราช บัญญัติยา (พ.ศ.2510) ยาสมุนไพรคือ ยาที่ได้จากพฤกษชาติ สัตว์ หรือ แร่ ซึ่งมิได้ผสม ปรุง หรือแปร สภาพ เป็นยารักษาโรคที่ได้ตามธรรมชาติหาได้ง่าย
ใช้รักษาได้ผลดี มีพิษน้อย และหลายชนิด มีคุณสมบัติหรือสรรพคุณในการรักษาแตกต่างกันตามส่วนต่าง ๆ ของพืช
3.ส่วนประกอบของพืชสมุนไพร
- ราก : มีทั้งรากแท้และรากฝอย ดูทั้งรากสดและรากแห้ง ความเปราะของเนื้อราก สี กลิ่น รส การที่จะจำแนกราก สมุนไพรต้องใช้ความชำนาญ
- ลำต้น : ปกติเกิดบนดินหรือมีบางส่วนอยู่ใต้ดิน จะประกอบด้วยตา ข้อ และปล้อง ประเภทไม้ยืนต้น ไม้พุ่ม หญ้า ไม้เลื้อย เป็นต้น การสังเกต ลำตัน ตา
ข้อ และปล้อง มีลักษณะเป็นอย่างไร แตกต่างอย่างไร
- ใบ : สังเกตรูปร่างของใบ ปลาย ริม เส้น และเนื้อของใย อย่างละเอียด เปรียบเทียบลักษณะของใบที่คล้ายคลึงกันจะจำแนกใบได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
- ดอก : สังเกตลักษณะอย่างละเอียด เช่น กลีบดอก จำนวน การเรียงตัว รูปร่าง สี กลิ่น เป็นต้น
- ผล : ผลที่เป็นยา สังเกตลักษณะผลทั้งภายนอกและภายใน เมล็ดภายในผลยังอาจเป็นยาได้อีก การสังเกต ควรสังเกตลักษณะ รูปร่างของเมล็ดไปพร้อมกันด้วย
ส่วนประกอบของพืชสมุนไพรนั้น เราสามารถนำมาใช้ได้ทุกส่วน ตัวยาในพืชสมุนไพรนั้น จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่ กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น ชนิดของยาว่าถูกต้องหรือไม่
ส่วนไหนที่ใช้เป็นยา ราก ลำต้น ใบ ดอก หรือผล พื้นดินที่ปลูก อากาศ การเก็บในช่วงระยะเวลาที่เหมาะสม การเลือกเก็บยาอย่างถูกวิธีนั้น ก็จะมีผลต่อคุณภาพหรือฤทธิ์ ของยา
ที่จะนำมารักษาโรคด้วย เราจึงต้องมีหลักเกณฑ์ในการเก็บสมุนไพรอย่างถูกวิธีเพื่อให้ได้ยาที่มีคุณภาพ
14 ธันวาคม 2562
ผู้ชม 3896 ครั้ง